Nét đẹp thêu truyền thống của người Dao xã Hữu Liên
Không giống như nhiều dân tộc thiểu số khác ở địa phương, dù có sự giao thoa giữa các nền văn hoá và lối sống hiện đại song những người phụ nữ dân tộc Dao ở thôn Lân Châu xã Hữu Liên huyện Hữu Lũng giờ đây vẫn giữ được nét đẹp văn hoá truyền thống riêng có của dân tộc mình, đặc biệt là việc thêu thùa may vá trang phục cho chính mình và người thân trong gia đình.
Đến thôn Lân Châu xã Hữu Liên, chúng ta dễ dàng bắt gặp hình ảnh những người phụ nữ dân tộc Dao sử dụng trang phục truyền thống trong sinh hoạt hằng ngày cùng với đó là những hình ảnh các cụ bà, các cô gái người Dao ngồi bên vệ đường, bờ suối tỉ mẩn từng đường kim, mũi chỉ để tạo ra bộ trang phục truyền thống của dân tộc mình…Qua tìm hiểu chúng tôi được biết: Để hoàn thiện được một bộ quần áo như vậy phải mất vài ba tháng, thậm chí cả năm, thế nhưng việc thêu thùa vẫn được những người phụ nữ Dao lưu giữ từ nhiều đời nay bằng cách nhìn theo bà, theo mẹ để học, để làm, chưa biết chỗ nào thì hỏi chỗ đó và khi thêu hoàn toàn tập trung vào công việc để tránh làm hỏng đường thêu, bởi chỉ sơ sẩy một mũi thêu là phải dỡ đi, thêu lại từ đầu. Bà Triệu Thị Lai, thôn Lân Châu xã Hữu Liên huyện Hữu Lũng, chia sẻ: Tôi thêu thùa từ 6 tuổi mẹ truyền cho, thêu thì theo đường chỉ mới có lối đi, sai 1 chỉ thì ko có lối đi phải dỡ, cô thêu được gần 60 tuổi rồi cô cũng không nhớ là đã thêu được bao nhiêu bộ nữa.
Phụ nữ dân tộc Dao ở thôn Lân Châu xã Hữu Liên thường thêu trang phục lúc rảnh rỗi, nông nhàn
Hiện nay, thôn Lân Châu có 108 hộ với trên 500 nhân khẩu trong đó có gần 100% người dân là đồng bào dân tộc Dao, người dân nơi đây sống chủ yếu dựa vào sản xuất nông - lâm nghiệp, mặc dù còn nhiều khó khăn song đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào Dao nơi đây rất phong phú, mang nhiều màu sắc riêng, mà trang phục truyền thống là một trong những nét văn hóa đặc sắc. Vào thời gian nông nhàn hay các dịp lễ, Tết, các bà, các chị lại tranh thủ tập trung thành từng nhóm ngồi thêu hoa văn trang phục truyền thống với mong muốn lưu giữ văn hoá đặc sắc của dân tộc mình. Chị Triệu Thị Mai Hương, Thôn Lân Châu xã Hữu Liên huyện Hữu Lũng, cho biết: Khi lên 8 tuổi mẹ đã truyền cho mình thêu thùa đến lúc lấy chồng mình cũng thêu được 12 bộ quần áo để mình đi lấy chồng đến nay con gái mình được 10 tuổi mình cũng đang dạy cho con gái thêu, mình vẫn muốn giữ lại bản sắc dân tộc mình để sau này con cháu còn có truyền lại bản sắc dân tộc mình mình để không mất gốc.
Tích cực trao đổi, hướng dẫn kỹ thuật và các mẫu thêu mới
Việc thêu thùa gắn liền với cuộc sống của đồng bào, đặc biệt là phụ nữ Dao, được coi là hồn cốt góp phần tạo nên bản sắc đặc trưng của người Dao. Tuy nhiên, theo thời gian cùng với sự phát triển của xã hội, hiện nay việc thêu thùa, sử dụng trang phục truyền thống đã ít dần đi. Để nét đẹp văn hóa của dân tộc không bị mai một trước nhịp sống hiện đại, những năm gần đây, cấp uỷ, chính quyền, các ngành đoàn thể xã, thôn đã vận động, tuyên truyền người dân gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, tích cực truyền dạy kỹ thuật thêu quần áo truyền thống cho các thế hệ sau cũng như thường xuyên mặc trang phục truyền thống của dân tộc mình trong những ngày hội, lễ, Tết…v.v. Ông Hoàng Đức Thuận, Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch UBND xã Hữu Liên, cho biết thêm: Thêu được coi là nghề truyền thống từ xưa đến nay, thêu ren những chân tay quần áo để đi làm dâu hiện nay đã bị mai một, chúng tôi muốn phát triển nghề thêu ren của đồng bào rất mong có sự quan tâm của cấp huyện, đặc biệt là phòng văn hoá sẽ đầu tư mở lớp để nhân dân khôi phục, để nghề thêu ren được duy trì là sản phẩm du lịch tại địa phương.
Có thể khẳng định, với tiềm năng phát triển du lịch ở Hữu Liên hiện nay, nghề thêu truyền thống của người Dao nơi đây sẽ có cơ hội phát triển, vượt ra khỏi phạm vi gia đình, trở thành sản phẩm mang tính hàng hóa. Qua đó, vừa góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc vừa tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân địa phương.
Hoàng Long – Nguyễn Nhiên, Trung tâm VHTT & TT Hữu Lũng